Voor Marieke was het traumatisch.
Midden in de nacht gebeld worden.
Een mededeling met de kracht van een mokerslag:
je vader is overleden.
“Ik heb zo’n zielsconnectie met hem. Ik besefte echter meteen: nu ben ik helemaal alleen”
Eigenlijk was het volkomen onverwacht en toch, achteraf gezien, voelde ik het op de een of andere manier aankomen. Hij was vrijdag ziek geworden. Griep dachten we. Maar ik had die hele zondag al het gevoel dat het niet goed zou komen. Ik ging er toch nog even langs en dacht bij het weggaan duidelijk: ‘dit komt niet goed’. Thuis, later die avond, raakte ik in paniek.
Werkelijk en onwerkelijk,
Ik zal het nooit vergeten, ik zat de was te vouwen, het songfestival te kijken en bami soep te eten. Ik belde mijn moeder dat het niet goed zou gaan. Zij was ook wel bezorgd maar had het steeds weggerationaliseerd. Ze werd door mij ook gealarmeerd en trof voorbereidingen. Ze had het nummer van de huisarts klaar liggen. Maar mijn vader was zo iemand die vond dat je de arts niet in het weekend moest bellen. Dat kon maandag wel.
Die nacht werden we gebeld dat hij dood was. Het is onwerkelijk en werkelijk tegelijk. Ik besefte vanaf de eerste seconde: die ga ik nooit meer zien.
Hij was mijn steun en toeverlaat in alles. Als mijn auto niet startte, kwam hij naar de stad om hem te starten. Dus één van de eerste dingen die ik dacht was ook: hoe moet het nu met mijn auto?
De ambulance die geprobeerd had hem te reanimeren, kwam mijn broer bij mij brengen. Dat is toch wel heel echt. We zouden samen naar het ouderlijk huis gaan.
Ik vond het doodeng om naar hem toe te gaan. Ik durfde er niet heen. Ik ben wel gekomen maar heb hem die nacht niet gezien. Het is bizar zo’n lijkwagen voor de deur, die zwarte pakken meneren in huis. De 1e nacht is hij meteen weggehaald. Ergens anders gekleed en in de kist gelegd.
Achteraf denk ik dat hij het ook geweten heeft. Dat het niet goed kwam. Hij zei altijd al tegen mij, ik wordt niet oud. Er waren meer gekke dingen.
Mixed feelings
Ik heb toch wel een goed gevoel over zijn overlijden dat hij niet aan allerlei toeters en bellen is overleden. In paniek naar het ziekenhuis…. Nee gewoon thuis. Ik heb het idee dat het zo heeft moeten zijn.
Maar ik heb van alles weggegooid. De telefoon die ik had toen ik dit bericht kreeg. Nooit heb ik meer in dat huis gewoond. Jarenlang heb ik niet meer naar het songfestival gekeken. Alles wat ik ermee associeerde vermeed ik.
Want als het ergste wat je kan overkomen waar wordt, dan wil je dat gewoon nooit meer mee maken.
En toch, zelfs als de dood onverwachts komt, weet je samen wat te doen
Marieke was 24 jaar toen haar vader overleed. Hij was nog maar 52 jaar en was nog nooit bij de huisarts geweest. Hij had daar niet eens een dossier. Mijn moeder wilde perse dat hij thuis was. Mijn broertje en jongste zus ook. Als het aan mij gelegen had was dat niet zo gegaan maar dat zou dan een egoïstische keuze zijn geweest. Je moet je ego af en toe even parkeren.Dus thuis opbaren was een logische keuze.
We waren vanaf het begin heel scherp en helder in wat we wilden. Toen was het bijvoorbeeld nog heel gebruikelijk om in nette kleding of in pak opgebaard te worden. Maar wij vonden dat niet passend. Gewoon een spijkerbroek en overhemd. Dat paste bij hem zoals hij was.
Vanaf de eerste dag was het hele huis vol met familie. Dat was heel fijn. Alle broers en zussen van mijn moeder, familie van mijn vader, neven en nichten. M’n tante, een zus van mijn moeder is de hele week bij ons gebleven en blijven slapen. Die mocht niet weg. Ze is heel belangrijk voor ons geweest. Bij alles konden we overleggen, doen we het raampje open of dicht, deksel er op of er af. Blijkbaar had mijn moeder allemaal scenario’s in haar hoofd van wat ze niet wilde.
Aangaan van de angst
Mijn zusje heeft er steeds bovenop gestaan. Toen hij overleed. Toen de kist gebracht werd. Ze heeft wat make up opgedaan omdat hij zo wit was. Maar ik durfde dat absoluut niet. Ik heb hem uiteindelijk dinsdag pas gezien. Eigenlijk was dat op initiatief van mijn tante. Maar het gekke was, het was gelijk klaar. Ik werd er heel rustig van. Ik was bang dat het heel shocking zou zijn maar dat was het eigenlijk al niet meer.
Ik heb gezien, hij is dood.
En ook:
dit is hij niet meer.
Wat we gaan begraven, is hij niet meer.
Het is een omhulling.
Maar ik voelde ook,
hij is niet echt weg.
Hij is hier niet voor niets geweest.
Hij heeft hier iets heel moois gegeven.
Vanaf dat moment heb ik heel vaak bij hem gezeten.
Ook alleen.
De dag voor de uitvaart dacht ik: nu mag de kist wel dicht.
Hulp van alle kanten
Er was een mevrouw, een vriendin van mijn ouders, die kwam spontaan elke dag eten voor ons brengen. Ze kookte elke dag voor ons. Dat was zo mooi. Mensen willen allemaal wat doen. We hebben hele dagen gewoon bezoek gehad. Dat was heel mooi, we hebben heel veel herinneringen gedeeld, veel gelachen, veel gehuild. We wilden alleen maar bezoek hebben.Het was fijn om mensen om je heen te hebben.
Mensen die hem op een andere manier gekend hebben. Daaruit bleek ook: hij heeft iets heel moois hier gegeven. Dat blijkt ook uit alles wat anderen over hem vertelden, hoe zijn hem kennen, wat hij voor hen betekend heeft. Het was ook een kleurrijke tijd. Heel intens, helemaal geen sombere tijd.
Wat passend is, wijst zich vanzelf gaandeweg de week
Mijn vader had een waanzinnige groententuin. We hadden vroeger badkuipen vol boontjes die we moesten punten voor de hele buurt. We hadden dus ook een bloemstuk laten maken met allerlei groenten er in. Maar er waren meer mensen op dat idee waren gekomen. Dus er waren meerdere ‘groentepakket’ bloemstukken.
Mijn vader kon héél goed zingen Hij had een heel bijzonder internationaal koor. Ze hadden een speciale bewerking van Crucifixion een Engelstalige versie van een deel uit de Mattheus Passion. Muziek die ontzettend binnenkomt.
Een uitvoering daarvan zou in de week na zijn overlijden plaatsvinden bij ons in het dorp. Hij had dat helemaal georganiseerd. De solisten uit Engeland waren al over.
We hadden overleg of dat wel of niet door zou moeten gaan.
We vonden van wel.
We vroegen hun of ze ook een deel op de begrafenis zouden willen zingen.
Dat is gebeurd. Het was fantastisch, intens. verbindend.
Eigenlijk heeft hij zelf het programma voor de uitvaart gemaakt en georganiseerd.
We hebben alles laten filmen. Iets wat toen ook nog helemaal niet gebruikelijk was. Het is geweldig dat we dat hebben. Dat was een idee van mijn moeder. Die had blijkbaar al heel lang over dingen nagedacht.
Zij heeft zelf heel jong haar vader verloren en ook 2 baby broertjes iets wat het gezin en je leven tekent. Het maakt bewustzijn dat het kan gebeuren en scherpt je gevoel over wat je wel en niet wilt.
De muziek heeft hij bij mij gelaten
Toen ik geboren werd heeft hij moeten stoppen met muziek. Op een gegeven moment speelde ik op het hoogste niveau in Nederland. Voor hem was dat moeilijk om mee om te gaan. Dat was een struggle tussen mij en hem.
Toch is het voor zijn dood, zonder woorden helemaal goed gekomen.
Hij heeft mijn orkest een keer horen spelen en tegen mijn moeder gezegd: Marieke is toch wel veel beter dan ik ooit ben geweest. Maar dat was iets wat hij niet tegen mij zei. Want hij wilde niet dat ik zou opscheppen.
Ik speelde later ook op de begrafenis van mijn oma en repeteerde met de organist. Die was helemaal van slag geraakt vertelde hij later die avond aan zijn vrouw. Hij had mij horen spelen en herkende mijn vader in mijn spel. Het bleek dat hij mijn vader kende uit de tijd dat hij nog speelde. Ik realiseerde me: hij heeft de muziek bij mij gelaten. We konden het niet heel direct en open delen en toch is de muziek iets heel wezenlijks wat ons fundamenteel verbond. Ik heb gemerkt dat als zoiets ergs je overkomt, het ook maakt dat je je ontwikkelt. Je kan door het verdriet een beter mens worden.
Wil jij jou verhaal ook delen?
Het verhaal van Marieke laat zien: een dierbare verliezen brengt een fundamenteel weten in je los. Over wat je wel en niet wilt, wat wel en niet goed voelt, wat passend is, wat te doen, soms ook houvast voor hoe verder, wat wel en niet te doen.
Natuurlijk raad ik iedereen aan om bij leven een keer stil te staan bij de dood. Dat biedt nabestaanden een leidraad, geeft richting en brengt ruimte in de week van afscheid.
Maar de ervaring leert ook dat de meesten van ons dat liever niet doen. Dat de dood dan gewoon -vroeg of laat- toch onverwachts komt.
Diegenen die een naaste hebben verloren hebben een schat aan doorleefde ervaring. Het delen van jou verhaal kan anderen helpen dit weten aan te spreken op het moment dat het ineens nu aan de orde is.
Wil jij ook een interview over jou ervaring met verlies?
Neem contact op met Mariele Mijnlieff. info@onderonsuitvaart.nl of 06 1998 50 15