Het is de laatste dag van de meivakantie.
Moederdag.
Half 5 in de middag, Caroline belt:
haar moeder is zojuist overleden in het ziekenhuis.
Of ik tijd heb en wat te doen.
Meteen beginnen alle radertjes in mijn hoofd te lopen. Het is fysiek voelbaar hoe ik van de lome vrije zondagmiddag in de focus en scherpte van het nu beland, deze situatie, deze familie. Ik denk mee, vanaf het eerste telefoontje, soms letterlijk dag en nacht, tot de dag van de uitvaart. Met alles wat ik heb, hoor, weet, voel, denk en opmerk, ben ik aanwezig en zet ik me in.
Laat je niet kisten door de procedures van de instelling
Het wachten is eerst op de CMO medewerker. CMO is de ‘afdeling laatste verzorging’ van ziekenhuizen. Er heeft 1 medewerker dienst in de regio dus dat kan even duren. Dit ziekenhuis heeft de procedure dat elke overledene zo spoedig mogelijk naar het mortuarium gaat. De laatste verzorging wordt daar door het CMO gedaan. Hier is de regel bovendien dat de overledene na 19.00 ‘s avonds niet overgebracht wordt.
Laatste verzorging zelf doen
Als er mensen in de familie zijn die –samen met mij- de laatste verzorging zelf willen doen, is het vaak makkelijker en prettiger dit zo snel mogelijk te doen, omdat de overledene dan nog warm en soepel is. De oudste zus wil dit, dus sturen we op voor 19.00 het ziekenhuis uit.
Aan het verblijf in het mortuarium van het ziekenhuis en de laatste verzorging daar zijn kosten verbonden. Wil je dat de overledene naar huis gaat, dan moet je alert zijn, om te voorkomen dat de overledene naar het mortuarium gaat.
Terwijl ik naar de flat in het verpleeghuis rijd, pik ik onderweg de andere dochter op die toevallig bij mij in de buurt woont. Ondertussen gaat één van de zoons informeren naar het rouwvervoer. Deze zoon is thuis in de branche en de regio, omdat hij zelf uitvaartkisten maakt. Anders is het lastig om als familie zelf het rouwvervoer te bestellen.
Mag je een overledene zelf vervoeren?
Even wordt ik teruggebeld of ik mevrouw niet kan overbrengen met mijn auto. In principe mag je zelf de overledene overbrengen met eigen vervoer, een busje, camper, of ruime personenauto. Helaas heb ik geen auto waarin een overledene past. Ook geen brancard. Dus verder op het spoor van de professionele rouwvervoerder.
Buiten werktijd, verhoogd tarief
Opmerkelijk is dat de rouwvervoerder in die regio een extra hoog tarief rekent als het om overbrengen buiten werktijden gaat. Ik ben gewend dat buiten kantoortijden werken in deze branche bij het werk hoort. De uitvaartvervoerders hier verrekenen dat in één tarief per rit. Ik schrok van de hoogte van de rekening en was er van overtuigd dat er een fout in het spel moest zijn. Qua kosten hadden we dan beter kunnen kiezen voor een nachtje in het mortuarium… Als ik het geweten had, was dat zeker een punt van gesprek geweest maar de rekening van het rouwvervoer kreeg ik natuurlijk pas na de uitvaart.
Moet je in een kist worden overgebracht?
In ziekenhuizen en nog sterker in verpleeghuizen, stuurt het personeel er nog al eens op aan dat er meteen een kist wordt besteld. Waarom? Omdat het gebruikelijk is dat de overledene in een kist wordt uitgedragen. Of omdat het ‘netter’ of ‘respectvoller’ zou zijn. Daar staat tegenover dat je onder tijdsdruk en bijna impulsief en keuze moet maken voor een kist én uitvaartbegeleider (want die heeft de kistenboeken bij zich). Terwijl het besef van overlijden nog maar amper is doorgedrongen en er op dat moment vaak maar een of enkele familieleden aanwezig zijn. Daardoor is het niet goed mogelijk om een –door de hele familie- gedragen besluit te nemen.
Zelfgemaakte kist
Een van deze zoons heeft echter -jaren geleden al, maar dat is een verhaal op zich- een fantastische uitvaartkist voor zijn moeder gemaakt (http://www.bijzondermaatwerk.nl). Een vriendin schilderde, in overleg met mevrouw zelf, een schitterend tafereel, symbolisch verwijzend naar alles wat belangrijk was in haar leven.
Ruimte maken
Bij de families die ik begeleid is het vaak de bedoeling dat de overledene naar huis gaat en in een bed wordt opgebaard. Hierdoor heb je samen alle tijd om een keuze te maken voor de ‘laatste omhulling’. Dat kan ook een wade, baar, uitvaartdoos, een ‘kist’ van gevlochten materiaal of een zelfgemaakte kist zijn. Overal waar geen tijdsdruk nodig is voor een specifieke keuze, haal ik die druk er meteen af. Zo ontstaat er rust en ruimte voor de keuzes die wel nu gemaakt moeten worden.
Toch even naar het mortuarium
In verband met haar wonden moest toch eerst even naar het mortuarium (inclusief rekening) maar het lukte wel om haar diezelfde avond nog -vlak na 19.00 uur- over te brengen naar huis. De jongste dochter en ik zijn daar inmiddels gearriveerd. We hebben pizza’s besteld. Die komen gelijk met moeder aan.
Pas beginnen als iedereen er is
Vanaf nu zijn alle vier de (volwassen) kinderen aanwezig en kunnen we samen keuzes maken. Te beginnen bij het verzorgen en opbaren. Over de verschillende manieren van opbaren schrijf ik kort iets op mijn website www.onderonsuitvaart.nl
Dat wil ik niet weten?
Misschien denk je over ‘de manieren van opbaren’ wil ik helemaal niets weten! Toch helpt het om je gedachten er eens over te laten gaan. Want mocht je bijvoorbeeld de voorkeur hebben voor de -in Nederland- betrekkelijk nieuwe BioSac200 methode of thanatopraxie, dan moet je daar waarschijnlijk zelf om vragen nadat iemand overleden is. Als je het niet weet, ga je er natuurlijk ook niet naar vragen. Over het algemeen geldt dat als je als familie weet wat je wilt, je daar op kunt aansturen. Dan nog moet je er soms extra moeite voor doen, zeker als het afwijkt van wat gebruikelijk is.
Roemloos ten onder?
Maar als je niet weet wat de overledene wilde, of er gewoon nog nooit bij stil hebt gestaan, is de kans groot dat allerlei keuzes ‘je overkomen’. Dan beland je in de standaard die behoorlijk dominant is in de branche maar die meestal niet persoonlijk passend is. Dat wil je niet.
‘Laat je niet kisten door de commercie’
Marieke Henselmans beschrijft fantastisch waarom je wel 1x zou moeten verdiepen in je laatste afscheid en waar je dan op moet letten. Ze doet dat in het makkelijk weg lezende boekje: Laat je niet kisten, door de commercie’.
Ze schrijft:
“ toen mijn moeder overleed stond ik met 7-0 achter. En daar kwam ik pas een jaar later achter”.
en:
“Ergens knaagt het: we zouden het moeten regelen. Net als uitzoeken of we een woekerpolis hebben, kijken of het slim is de hypotheek over te sluiten, uitzoeken wanneer we geen hypotheekrenteaftrek meer krijgen en of we iets moeten regelen voor ons pensioen en arbeidsongeschiktheid. Maar we hebben zo ontzettend geen zin om ook met één punt van dit lijstje aan te pakken, dat we de eerste de beste adviseur met een panklare ‘oplossing’ aan ons hart drukken. We nemen bijvoorbeeld een uitvaartverzekering, net als 70% van de Nederlanders. Het onheil is globaal bezworen en opgelucht proppen we de papieren onderin een la. Onze ouders deden dat waarschijnlijk net zo. Waardoor bij een sterfgeval de papieren standaard kwijt zijn.”
Goed idee
Ik kan je echt van harte aanbevelen dit boekje even door te nemen. Het is niet zo eng als het lijkt. Het puilt uit van de relevante tips en het bespaart je gemakkelijk €1000 euro of meer op je uitvaart of die van een naaste.
Ik denk graag met je mee
Misschien denk je: ‘dat zal wel verstandig zijn maar dat ga ik toch niet doen’. Bel dan voor een vrijblijvend gesprek of verzekeringscheck. Het kost je niets en brengt je veel.
06-1998 50 15
Als niet nu, dan straks 🙂
Binnenkort doe ik een aantrekkelijk aanbod om je te helpen er toch een keer bij stil te staan…. Houd je mail, mijn fb, linkedin, blogs en website in de gaten!