Biologisch, koelen of balsemen?

Van de dag tot overlijden tot de dag van de uitvaart wordt het lichaam van de overledene bewaard. Er zijn verschillende methoden die helpen om het lichaam in een toonbare conditie te houden tot de dag van de uitvaart.

Bio Sac 200
De nieuwste manier van opbaren is: Bio Sac 200. Deze methode is gebaseerd op de manier waarop de overledenen in het oude Egyptenaren werden bewaard. Het is bijna te simpel om waar te zijn. Twee zakjes van 200 gram met actieve koolstof en klei worden op de buik van de overledene geplaatst. Hierdoor kan het lichaam doorgaans tot de dag van de uitvaart worden bewaard. Deze methode is nieuw in Nederland maar effectief en veelvuldig toegepast in Spanje, Frankrijk en Zuid Amerika.
Het lichaam houdt een natuurlijke kleur, blijft aanraakbaar en soepel omdat het niet zo koud voelt, terwijl ook de omgevingstemperatuur in de kamer niet koud of koel hoeft te zijn. De werking is onderzocht door de TU Delft en komt op het volgende neer: De bacteriën die verantwoordelijk zijn voor het opruimen van ons lichaam zijn gedurende het hele leven al aanwezig in de darmen. Na het overlijden verandert de PH waarde (zuurtegraad) omdat er geen zuurstof meer bij komt. De Bio Sac 200 zakjes -met actieve koolstof en klei- onttrekken vocht en geur terwijl ze ook de zuurtegraad beïnvloeden, hierdoor wordt de voedingsbodem voor de bacteriën tijdelijk weggenomen. De werkzame stoffen zijn natuurlijk en biologisch afbreekbaar. Zie voor meer info http://kooijmanconserfilenature.com

Thanatopraxie
Sinds 2010 kan je ook kiezen voor thanatopraxie. Deze behandeling is vergelijkbaar met een dialyse. Het bloed in de bloedbaan wordt vervangen door een conserverende stof en er wordt zo veel mogelijk vocht uit het lichaam gehaald.
De overledene voelt gedurende de opbaring niet zo koud aan en ook de kamer waarin de overledene is opgebaard hoeft niet extra koel te zijn. Het is daardoor prettig om bij de overledene te zitten.
Als voor deze methode wordt gekozen doen we de laatste verzorging na deze behandeling. Mogelijke nadelen: Dit is een invasieve behandeling, overledene ondergaat in feite ‘een operatie’ die geen medisch doel dient.

Helaas biedt geen enkele methode 100% garantie dat de overledene tot de dag van de uitvaart toonbaar is.  Elk lichaam reageert anders en sommige omstandigheden kunnen de opbaring negatief beïnvloeden, soms leggen deze methodes het af tegen de natuur. Wanneer een opbaring niet goed verloopt dan vragen we advies en assistentie van Edwin Spieard Special Death Carehttp://www.specialdeathcare.nl

 

Opbaren thuis of in een opbaarlocatie?

Thuis
Het is de plek waar de overledene geleefd heeft, zich thuis voelde. Je huis is als een vingerafdruk van je leven. Geen plek is passender om op te baren. Thuis opbaren heeft veel voordelen:
* het is makkelijk,
* het voelt vertrouwd,
* je kunt altijd bij de overledene zijn,
* bezoek komt in een vertrouwde omgeving en wanneer jij dat wilt.
* het biedt veel gelegenheid afscheid te nemen, elke dag een beetje.
* het is verreweg het goedkoopst.
De overledene kan in een bed, op een baar of in een kist worden opgebaard.
Thuis opbaren kan bijna altijd. Ook als iemand elders of in het ziekenhuis is overleden. Ook als het huis klein is. Dan kan zo nodig gebruik gemaakt worden van een kamerscherm, de schuur, of een mobiel opbaarhuisje als laatste ‘huiselijk huis’ in de tuin.

Opbaarlocaties
Soms is een thuisopbaring niet mogelijk of gewenst. Je kunt de overledene dan opbaren in een opbaarlocatie naar keuze. We bespreken wat voor jullie een prettig plek is. Er zijn er enkele kleinschalige opbaarlocaties. Bij de grotere opbaarlocaties kan je meestal kiezen tussen een centrale koeling of een familiekamer. In het laatste geval betaal je meer maar krijg je een sleutel en heb je onbeperkt toegang.

Soms is er geen behoefte aan bezoek in de periode van opbaren of is het vanwege de conditie van het lichaam niet mogelijk. Dan is er de mogelijkheid van een zogenaamde bodyseal of een krachtige koelcel.

 

Kist, baar, wade of gevlochten materiaal?

Kisten

Er zijn enorm veel verschillende kisten. Met naasten inventariseer ik eerst wat passend is, licht of donker, massief hout, fineer of folie, modern of klassiek, of duurzaam, ook vraag ik expliciet of geld geen rol speelt of dat jullie het eigenlijk zonde vinden om veel geld aan uit te geven. Zodra we weten in welke richting de voorkeur gaat, laat ik daarbij passende mogelijkheden zien. 
Er zijn ook veel kisten van gevlochten materiaal. Dat geeft een warmere uitstraling. Je kunt dan denken aan kisten van bijvoorbeeld wilgentenen, waterhyacint, bananenblad, of bamboe.
Soms is er iemand in de familie of vriendenkring handig met hout en kan zelf een kist of baar te maken.

Uitvaart zonder kist

Het is niet verplicht om begraven of gecremeerd te worden in een kist. Volgens de wet moet de overledene bij het overbrengen met de auto, de crematie of ter aarde bestelling zelf, aan het zicht onttrokken worden. Je kan kiezen voor een baar in combinatie met een wade. Zie voor mogelijkheden van prachtige wades in natuurlijke stoffen bv op wikkelgoed https://www.wikkelgoed.nl/. Je kunt ook een wade laten maken al dan niet samen met naasten zie bijvoorbeeld ‘Mooi Ingewikkeld’ van krachtstof http://www.kr8stof.nl

 Uiteraard kan je ook gebruik maken van een grand foulard of lievelingsdekbed om de overledene in toe te dekken. 

Zelf doen, tenzij

Bij Onder Ons zijn we voorstander van ‘zelf doen’ waar dat gewenst en mogelijk is. Dat maakt het afscheid juist persoonlijk en passend. Het gaat er niet om dat je alles zelf of anders moet doen maar dat je samen nagaat wat voor jullie belangrijk is. We gaan in eigen kring op zoek naar inzet en expertise. Uiteraard kan je op allerlei onderdelen kiezen voor ‘externe professionals’ wanneer dat wenselijk is of beter past. Dat kan bijvoorbeeld voor:

• fotografie
• catering
• kist of wade maken
• de laatste verzorging
• rouwvervoer
• dragers
• opmaak van rouwkaarten en advertenties
• een drukker, voor kaarten van een hoogwaardiger kwaliteit dan printen. Dit is wel minder snel
• printshop met hoogwaardige printers omdat die een betere kwaliteit levert dan ‘thuisprinters’
• bloemen, er zijn bijv. bloembinders die werken met bloemen uit eigen tuin
• schrijven levensverhaal
• spreken op de uitvaart
• uitvaartassistentie
• ‘een zaal vol verhaal’, acteurs doen iets ‘indrukwekkends’ met verhalen en anekdotes van naasten en genodigden

Kinderen betrekken

Kinderen van nu, zijn de opvoeders van later. 
Mijn visie en werkwijze als het gaat om kinderen, verdriet en rouw, sluiten aan bij de inzichten en ervaringen van Manu Keirse. Ik raad iedereen aan die te maken heeft met verlies en rouw zijn boeken te lezen dan wel (live of online) te luisteren naar zijn visie en verhalen ze zijn heel herkenbaar, helpend en troostrijk.

Nog te jong
Wij zijn bijna allemaal opgevoed met de neiging en gewoonte om kinderen weg te houden van dood, verdriet en verlies. Uiteraard met de bedoeling om hen pijn te besparen en niet bezorgd te maken. Maar verdriet hoort tot de meest diep menselijke kanten van het leven. Je kunt kinderen dat niet besparen. Je hoeft het ook niet zo snel mogelijk weg te nemen. Want verdriet heeft te maken met liefde, met houden van. Verdriet kan een heel belangrijke manier zijn om kinderen te leren over liefde, over verbondenheid en over houden van mensen. Als kinderen van mensen houden, zijn ze voorbehouden om verdriet te ervaren.

Alleen met gevoelens
Verlies verwerken is voor kinderen in wezen het zelfde als voor volwassenen maar ze zijn nog niet altijd in staat om de gevoelens die ze mee maken onder woorden te brengen. Als je als ouder verdriet verbergt geef je de boodschap dat die gevoelens er niet mogen zijn.
Kinderen zien volwassenen emotioneel veranderen, dat ze er met hun hoofd niet bij zijn, dat ze bezorgd zijn en met allerlei anderen praten. Ze zien en voelen het maar begrijpen het niet. Als je niet met ze praat over wat er gebeurd is, gaan die gevoelens niet weg, maar dan zitten ze er alleen mee.

Veiligheid en aandacht
Er moet dus iemand zijn die aandacht heeft voor de kinderen en uitleg geeft. Als je kinderen betrekt dan zie je dat ze er op een vrij normale manier mee om kunnen gaan. Afscheid nemen is belangrijk dat moet je ze van jongs af aan leren. Ze willen weten wat er gebeurd is, vragen stellen en hun zorgen uiten. Dat hoeft niet altijd de eigen ouder te zijn. Want verlies verwerken, is pijn ervaren en hoe dichter je bij iemand staat, hoe moeilijker het is om boven op je eigen pijn, de pijn van de ander te voelen. Daarom kunnen kinderen geneigd zijn het onderwerp bij hun ouders te vermijden en er soms met een wel vreemde over praten. Ik zal in elk geval kinderen uitnodigen, betrekken en uitleg geven.

Kinderen verliezen

‘Als een kind sterft, is het alsof mensen de toekomst ontnomen wordt.
Geen kind is zo aanwezig als een kind dat gemist wordt’.  (Manu Kierse)

Pril leven verliezen
Het verlies van een kind gedurende de zwangerschap brengt vaak veel verdriet en ontneemt een vanzelfsprekend vertrouwen. Gelukkig is hiervoor tegenwoordig wel veel begrip en kennis van zaken onder andere in ziekenhuizen. Maar daarna is het vaak -meer dan anders- van belang om in de week van afscheid herinneringen te maken en vast te leggen. Je kind welkom te heten, te leren kennen, samen te zijn, vast te houden….om los te kunnen laten en door te kunnen. Een wateropbaring en mogelijk ook een fotograaf van Stichting Still kan een belangrijke bijdrage vormen om ouders hiertoe de gelegenheid te geven. Stichting Still Fotografie verzorgt kosteloos in kwetsbare en kostbare uren van het korte leven of na de geboorte van een levenloos kindje foto’s van ouders(s) met hun zoon of dochter.

Een kind verliezen
Het overlijden van een kind dat geleefd heeft in je buik, in je gezin, in de straat, op school en er toch zomaar tussen uit knalt, is een onvoorstelbaar verdrietige en ingrijpende gebeurtenis. Je zou zeggen dat zo’n intens verdriet het handelingsvermogen totaal te boven gaat. Maar toch blijkt dat ouders die een kind verliezen juist vaak zelf dingen willen doen en regelen zodanig dat het afscheid uiteindelijk precies passend is. Dat is belangrijk en nodig.

Ouders die een kind verloren hebben zijn in zekere zin de voorlopers van Onder Ons. De branche is veel minder gestandaardiseerd als het gaat om het verlies van een kind, dit biedt ouders veel meer de ruimte het afscheid en de uitvaart zelf in de hand te nemen. Bij kinderuitvaarten is dat juist normaal.

Wat is normaal?

Meestal doet de uitvaartbegeleider aangifte van overlijden. Vreemd eigenlijk, bijvoorbeeld wanneer je het vergelijkt met het aangeven van geboorte, dan is het doen van aangifte toch echt een ‘ere-taak’ voor een liefhebbende naaste. 
Volgens de wet mag iedereen aangifte doen, ‘die kennis heeft van het overlijden’. Dus je kunt zelf aangifte doen als je wilt of iemand uit eigen kring. De naam van de aangever komt op de akte van overlijden te staan. Neem wel de papieren van de huisarts mee en een ID bewijs.

De gemeente geeft 2 formulieren
Je krijgt van de gemeente een  ‘akte van overlijden’ mee (1). Die akte heb je nodig voor de verzekering en allerlei organisaties. Een kopie ervan, als bewijs van overlijden. Verder geeft de gemeente ‘het verlof’ tot begraven of cremeren mee (2). Deze formele ’toestemming’ is nodig op de dag van de uitvaart.